السلام علیک یا سید الساجدین

قال الْبَاقِرُ سلام الله علیه:
إِنَّ أَبِي عَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ مَا ذَكَرَ نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْهِ إِلَّا سَجَدَ وَ لَا قَرَأَ آيَةً مِنْ كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِيهَا سُجُودٌ إِلَّا سَجَدَ وَ لَا دَفَعَ اللَّهُ تَعَالَى عَنْهُ سُوءً يَخْشَاهُ أَوْ كَيْدَ كَائِدٍ إِلَّا سَجَدَ وَ لَا فَرَغَ مِنْ صَلَاةٍ مَفْرُوضَةٍ إِلَّا سَجَدَ وَ لَا وُفِّقَ لِإِصْلَاحٍ بَيْنَ اثْنَيْنِ إِلَّا سَجَدَ وَ كَانَ أَثَرُ السُّجُودِ فِي جَمِيعِ مَوَاضِعِ سُجُودِهِ فَسُمِّيَ السَّجَّادَ لِذَلِكَ.

حضرت آقا امام محمد باقر سلام الله علیه:

پدرم علی بن الحسین سلام الله علیه هرگز یاد نکرد نعمتی از خدا را مگر آنکه سجده کرد برای شکر آن نعمت ، و نخواند آیه ای از کتاب خدا که در آن سجده باشد مگر آنکه سجده می کرد، و هرگاه حق تعالی از او بدی دفع می کرد که از او در بیم بود یا مکر مکر کننده ای را از او می گردانید، سجده می کرد و هرگاه از نماز واجب فارغ می شد، سجده می کرد و هرگاه توفیق می یافت که میان دو کس اصلاح کند، برای شکر آن سجده می کرد و اثر سجده در جمیع مواضع سجود آن حضرت بود و به این سبب آن حضرت را ( سجاد ) می گفتند.

بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏46، ص: 6
علل الشرائع، ج‏1، ص: 233
منتهی الآمال

 5 محل سجده ( زانوها، کف دو دست و پیشانی) برای آقا امام سجاد سلام الله علیه از شدت سجده پینه می بست و سالی دو بار آن را می بریدند.

سالروز شهادت امام زین العابدین علیه السلام تسلیت.

امام سجّاد علیه السلام : المُؤمِنُ مِن دُعائِهِ عَلى ثَلاثٍ : إمّا أن یُدَّخَرَ لَهُ و إمّا أن یُعَجَّلَ لَهُ و إمّا أن یُدفَعَ عَنهُ بَلاءٌ یُریدُ أن یُصیبَهُ

امام سجّاد علیه السلام فرمودند: مؤمن از دعاى خود یکى از سه نتیجه را مى گیرد : یا برایش ذخیره مى شود ، یا در دنیا برآورده مى شود و یا بلایى که مى خواست به او برسد از او برگردانده مى شود.

تحف العقول، ص 280

اين تناقض تا ابد شيرين ترين مرثيه است
سرترين اقاى دنيا را خدا بي سر گذاشت

حضرت آیت الله مولوی قندهاری(ره) می فرمود :

“در سفرهای دریایی هندوستان، خیلی اوقات دریا طوفانی می شد و عده ای از بازرگانان(تجار) هندی بودند که همواره در جیب بغل خود تربت پاک امام حسین(ع) داشتند و هنگامی که دریا طوفانی می گشت و شدت پیدا می نمود، آنها یک مقدار از تربت به اندازه نخود از جیبشان بیرون آورده و به دریا می انداختند و در دم و بلافاصله طوفان می خوابید و آرام می گرفت.
آنها به تربت حضرت سیدالشهداء(ع) یقین داشتند و بنده در مسافرتها بارها این مسئله را به وضوح شاهد بودم.”

 کتاب هزارویک نکته از کربلا، ص ۵۰

اباالفضــــل است و عباس…

در منابع بسیاری، کنیه حضرت عباس(علیه‌السلام) را ابوالفضل بر شمرده اند (1)

که در بین کنیه های ایشان، ابوالفضل (= ابوفاضل، ابوالفضائل) مشهورترین است اما دیگر کنیه های او یا غیر مشهور هستند و یا این که پس از واقعه کربلا حضرت را بدان خوانده اند.

در مورد این کنیه بحث وجود دارد که آیا این کنیه واقعی بوده و ایشان پدر فرزندی به نام فضل بوده اند یا اینکه این کنیه اعتباری و در واقع لقبی بوده است که به شکل کنیه به او نسبت داده اند.
گفته ها و احتمالاتی در این زمینه وجود دارد که بدان می پردازیم:

گفته اند این کنیه برگرفته از برتری و فضلی بوده که از کودکی در حضرت نمود فراوان داشته و او را بدان صفت می شناخته اند آن گونه که در سوگ او نیز سروده اند:

اَبَاالفَضْلِ یَا مَنْ أَسَّسَ الفَضْلَ وَ الإبا أَبِی الفَضْلُ اِلاّ اَنْ تَکُونَ لَهُ أَبا :

«ای ابوالفضل! ای کسی که هر برتری و پاکدامنی را بنا نهادی! آیا برای من برتری و فضلی وجود دارد که تو پدر آن نباشی؟
(آیا کسی می تواند فضلی داشته باشد که در تو نباشد)».(3)

هم چنین در بین اعراب و مسلمانان نیز چنین سنتی بسیار دیده می شده که کنیه افراد را بر اساس ویژگی های آنان می گذاشته اند.

آورده اند روزی رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) شنید که فردی را ابوالحَکَم می خوانند. پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) او را نزد خود خواند و فرمود:

«همانا حَکم [داور ]خداست و حُکم از آن اوست تو چرا ابوالحکم خوانده می شوی؟»
او پاسخ داد:«قبیله ام هر گاه بر سر مسأله ای اختلاف پیدا می کنند نزد من می آیند و من بین آنان داوری می کنم و با صادر کردن حکم خویش اختلاف را برطرف می نمایم» پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) به او فرمودند:

«چه کار خوبی می کنی»(4)

و این گونه گذاشتن چنین کنیه هایی را بر افراد بدون اشکال دانست.

گذشته از این همه این مطالب، در ردیف فرزندان عباس(علیه‌السلام) نام پسری را به اسم فضل آورده اند(5)
اما چون که فضل فرزندی نداشته، احتمال این که نام او از حافظه تاریخ ستُرده شده باشد، وجود دارد.
این مسأله سبب شده که برخی برای توجیه کنیه حضرت عباس(علیه‌السلام) بر مطالبی مانند آنچه گذشت تمسک جویند گر چه هیچ یک از آنها با هم منافاتی ندارد و قابل جمع می باشد.
یعنی وقتی در کودکی کسی را ابوالفــضل بخوانند در او زمینه هایی هم ایجاد می شود که نام یکی از فرزندان خویش را فضل بگذارد.

پی نوشت ها:

(1). نفس المهموم، شیخ عباس قمی، ص 332
(2). بطل العلقمی، عبد الواحد بن احمد المظفر، ج 2، ص 9.
(3}همان.
(4). همان، ص 10
(5). العباس(علیه‌السلام)، عبدالرزاق المقرم، ص 195
62303 /

اباالفضــــل است و عباس…

پس از این که نوزاد خانه علی(علیه‌السلام)به عرصه گیتی گام نهاد، او را در قنداقه ای نهادند و به دست حضرت دادند.
چشم ها منتظر و دل ها بی قرار بود تا ببینند امام، نوزادش را چه می نامد.
آن حضرت نام عباس را را برگزید.

عباس در اصطلاح عرب از ماده عَبَسَ به معنای
«درهم کشیدن بشره و گرفتگی صورت»(1) است.

برخی عباس را به معنای شیری گرفته اند که دیگر شیرها از او می گریزند(2)
و برخی دیگر آن را «الاسد الغضبان؛ شیر خشمگین» ترجمه کرده اند.(3)

از آن جا امام علی(علیه‌السلام) از شجاعت و شکوه ایستادگی و پایمردی عباس(علیه‌السلام) در پیکار با دشمنان حقیقت آگاهی کامل داشت، او را عباس نامید.(4)

پی نوشت ها:

(1). لسان العرب، محمد بن مکرم بن منظور، ج6، ص 129
(2). معالی السبطینف محمد مهدی مازندرانی، ج1، ص 437
(3). مقتل الحسین(علیه‌السلام)، محمدتقی السید البحرالعلوم، ص 310
(4).معالی السبطین، جلد 1، ص 437

مرحوم حاج اسماعیل دولابی

علقمه می گويد: محضر مبارك امام باقر علیه السّلام عرض كردم: اگر بعضی بخواهند در روز عاشورا برخی ديگر را در عزای امام حسين علیه السّلام تسليت بدهند، چگونه و چه بگويند؟
حضرت فرمودند بگويند:

▪️اعْظَمَ اللهُ اُجُورَنا بِمُصابِنا بِالْحُسَيْنِ عَلَيْهِ السَّلامُ وَجَعَلَنا وَاِيّاكُمْ مِنَ الطّالِبينَ بِثارِهِ مَعَ وَلِيِّهِ الاِْمامِ الْمَهْدِيِّ مِنْ آلِ مُحَمَّد عَلَيْهِمُ السَّلام

▪️خداوند اجر ما را به سوگواری و عزاداری بر امام حسين عليه السّلام بيفزايد و ما و شما را از خونخواهان او همراه با ولی خود امام مهدی از آل محمد عليهم السّلام قرار بدهد.

سوال

آیا راست است که پس از واقعه کربلا امدند حجاب را از سر زنان حرم کشیدند یعنی سر اهل بیت امام حسین و حضرت زینب لخت شد

پاسخ:

این مساله در روایات متعددی نقل شده است .

سید بن طاووس می نویسد:

” مردم در تاراج خیمه های خاندان پیامبر و نور چشم زهرای بتول بر هم پیشی می جستند تا انجا که روپوش زنان را نیز از رویشان کشیدند “

لهوف ص180

بحار الانوار ج45 ص58

مثیر الاحزان می نویسد:

” انان مقنعه زنان را از سرشان و انگشتر را از دستشان و گوشواره را از گوشهایشان و خلخال را از پاهایشان بیرون کشیدند”

مثیر الاحزان ص76

خوارزمی می اورد:

” انان حتی جامه رویین زنان را به زور می کشیدند و می بردند”

مقتل الحسین ج2ص37

الفتوح ج5 ص120

شیخ مفید در ارشاد می اورد:

“لباسهایشان را از رویشان می کشیدند و چون چیره میشد آن را می بردند”

الارشاد ج2ص112

بحار الانوار ج45 ص61

به این نکته نیز باید توجه داشت که در جامعه اسلامي زنان پيامبر و ائمه هدي عليه السلام حجاب و پوشش زنانه بسيار كامل بوده و زنان علاوه بر پوشش ظاهري پوشش هاي متعدد ديگري نيز داشته اند در واقعه كربلا فقط پوشش ظاهري را ربودند اما پوشش هاي ديگر بوده يعني به گونه اي نبود كه موها يا اعضاي ديگري از بدن آشكار شده باشد. و در روایات نیز اشاره به این نکته شده است که پوشش را از ظاهر ما برداشتند “عن ظهورنا""تنازع ثوبها عن ظهرها"و مانند این تعبیرات

دانش نامه امام حسین ج7 ص311

“السابقون السابقون"، صحرا، عطش، دریای خون
نی، نینوا، لیلا، جنون،"نون و القلم"، “ما یسطرون”

شمشیر در شمشیر شد، دستان حق زنجیر شد
طفل سه ساله پیر شد، “آمنت ربّی فاسمعون”

طفلی به روی دست شد، تیر سه شعبه مست شد
آن لحظه عالم پست شد،"یا قوم ماذا تعبدون ؟”

اشبه به ذات مصطفی، من فرط نوره اختفی
بعدک، علی الدنیا عفی، “ما هؤلاء ينطقون”

فانیّ ِ باقی، دیده‌ای؟! بی‌چشم راوی، دیده‌ای؟!
بی دست ساقی، دیده‌ای؟! “انّا الیه راجعون”

تا بیرمق شد پیکرت، دعواست بالای سرت
پیراهنت، انگشترت، “مما رزقنا ینفقون”

هنگام سحر شب عاشورا، امام حسين عليه السلام اندكى خوابيد و بيدار شد، و به حاضران فرمود: در خواب ديدم، سگانى به من روى آوردند تا مرا بدرند، در ميان آنها سگى دو رنگ ديدم كه از همه بر من سخت‏تر بود، و گمان دارم كشنده من از ميان دشمن، مردى مبتلا به پيسى است، باز در عالم خواب رسول خدا صلى الله عليه و اله و سلم را با جمعى از اصحاب ديدم، فرمود: «اى پسرك من، تو شهيد آل محمد هستى، و اهل آسمانها از آمدن تو شادى مى‏كنند و امشب افطار تو در نزد من باشد، تاخير مكن، اين فرشته‏اى است كه از آسمان فرود آمده تا خون تو را بگيرد و در شيشه سبزى نگهدارد».

اين خوابى را كه ديده‏ام حاكى است كه اجل نزديك است و بدون شك هنگام كوچ كردن فرا رسيده است. (1)

1- نفس المهموم ص 119.