۱. «ات» خاص کلمات عربی است؛

بنابراین کلمهٔ غیرعربی،
اعم از فارسی، ترکی، مغولی و لاتین
با «ات» جمع بسته نمی‌شود.

در غیر این‌‌ صورت، غلط محسوب می‌شود:

فارسی: آزمایشات، گزارشات، پیشنهادات، سفارشات، فرمایشات، دستورات، تراوشات و… .
لاتین: پاکات، تلگرافات، نمرات و… .

۲. در زبان عربی

مصدر بیش از سه حرف
با «ات» جمع بسته می‌شود،
نه مصادر سه‌حرفی.
بنابراین جمع کلمات سه‌حرفی،
به‌جز کلمات مختوم به «ة»،

با «ات» غلط محسوب می‌شود:
نظر: نظرات، نفر: نفرات،
خطر: خطرات، اثر: اثرات.

✅ نکتهٔ اول
در زبان عربی مصدر «خطرة»
به‌معنی «وسوسه»
با «ات» جمع بسته می‌شود
و «خطرات» به‌معنی «وسوسه‌ها»ست.
بنابراین «خطرات نفسانی» (وسوسه‌های نفسانی) درست است.

✅ نکتهٔ دوم
کلمهٔ «تلف» به‌معنی «نابودی»
در عربی با «ات» جمع بسته نشده،
ولی فارسی‌زبانان آن را جمع بسته
و به‌صورت «تلفات» به‌کار برده‌اند.

✅ نکتهٔ سوم
کلمهٔ دوحرفیِ «آن» به‌معنی «لحظه»
با «ات» جمع بسته شده
و به‌صورت «آنات» یعنی «لحظه‌ها»
به‌کار رفته است.

✅ نکتهٔ چهارم
واژهٔ «شیل»، به‌معنی «تور ماهیگیری»،
واژه‌ای گیلکی است
و در زبان فارسی با «ات» همراه شده
و به‌صورت اسم خاص شیلات درآمده است
و کمتر معنی جمع دارد.

✅ نکتهٔ پنجم
پاره‌ای از کلمات عربیِ مختوم به «ه غیرملفوظ»
با «ات» جمع بسته نشده‌اند:
قلعه، حجله، قلّه، قاعده، تجربه، ترجمه، هدیه و… .

[ادامه دارد.]

✨ ناصر نیکوبخت، مبانی درست‌نویسی زبان فارسی معیار، چ۴، تهران: چشمه، ۱۳۹۳، ۵۳و۵۲.